معاملات فیوچرز یا معاملات آتی چیست؟

• شريفي رايني فرزانه
• 2025-01-18

در دنیای مالی، ابزارهای مختلفی برای سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک وجود دارند. یکی از این ابزارها که در بازارهای جهانی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، قراردادهای آتی یا فیوچرز است. این نوع از معاملات به افراد و شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که به خرید یا فروش کالاها و دارایی‌ها در آینده بپردازند، بدون آن که نیاز به معامله در زمان حال باشد.

معاملات آتی به دلیل ویژگی‌هایی چون شفافیت قیمت و امکان استفاده از اهرم مالی، می‌توانند فرصتی برای سودآوری در شرایط مختلف بازار فراهم کنند. این نوع قراردادها برای فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای ابزارهای قدرتمندی محسوب می‌شوند که در صورت استفاده درست، می‌توانند در مدیریت ریسک و کسب سود موثر باشند.

با این حال، درک کامل ماهیت و نحوه کارکرد این بازار، از جمله مفاهیم کلیدی مانند لورج، حاشیه و زمان‌بندی، ضروری است تا سرمایه‌گذاران بتوانند از آن به شیوه‌ای مؤثر و امن بهره‌برداری کنند.

معاملات فیوچرز چیست؟

معاملات فیوچرز به نوعی از قراردادها اطلاق می‌شود که در آن طرفین توافق می‌کنند تا یک دارایی خاص را در زمان مشخصی در آینده خریداری یا فروخته کنند. این قراردادها در بازارهای مالی جهانی به عنوان ابزارهایی برای مدیریت ریسک و کسب سود در نظر گرفته می‌شوند. برخلاف معاملات سنتی، در این نوع قراردادها، قیمت و شرایط معامله پیش از زمان انجام معامله تعیین می‌شود.

هدف اصلی از استفاده از این قراردادها پیش‌بینی قیمت در آینده و استفاده از تغییرات احتمالی بازار است. با استفاده از این ابزار، معامله‌گران قادرند تا از نوسانات قیمت‌ها بهره‌برداری کنند، به ویژه در بازارهایی که دارای تغییرات شدید قیمت هستند.

تاریخچه و پیشرفت معاملات آتی

معاملات آتی سابقه طولانی در تاریخ اقتصاد و تجارت دارند. این نوع معاملات ابتدا به منظور مدیریت ریسک در صنعت کشاورزی و تجارت کالاهای اساسی آغاز شد. هدف اصلی از این قراردادها، تأمین امنیت در برابر تغییرات غیرمنتظره قیمت‌ها بود. با گذشت زمان، این ابزار مالی به سایر بخش‌های اقتصادی گسترش یافت و تبدیل به یکی از ابزارهای مهم در بازارهای مالی شد.

در مراحل اولیه، تنها کشاورزان و تولیدکنندگان کالاهای اساسی مانند گندم و برنج از این قراردادها برای پیش‌بینی قیمت و فروش محصولات خود در آینده استفاده می‌کردند. با گذشت زمان، به تدریج سایر بخش‌ها نیز به این بازار پیوستند و به دلیل مزایای زیادی که در مدیریت ریسک و پیش‌بینی قیمت‌ها ارائه می‌دهد، معاملات آتی توسعه یافت.

• ابتدای قرن 19 میلادی، معاملات آتی به‌طور رسمی در ایالات متحده آغاز شد.
• در دهه‌های بعد، بورس‌های مختلفی برای این نوع معاملات ایجاد شدند، از جمله بورس شیکاگو که هنوز یکی از بزرگترین بورس‌های معاملات آتی در جهان است.
• در دهه‌های اخیر، با پیشرفت فناوری و اینترنت، معاملات آتی به بازارهای آنلاین وارد شدند و دسترسی به آن‌ها برای معامله‌گران در سراسر جهان راحت‌تر شد.

امروزه معاملات آتی نه تنها در کالاها، بلکه در ارزها، سهام و حتی شاخص‌های اقتصادی نیز به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پیشرفت‌ها باعث شده تا این بازار یکی از اجزای کلیدی در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک جهانی باشد.

مزایای استفاده از قراردادهای آتی

قراردادهای آتی به دلیل ویژگی‌های خاص خود، مزایای متعددی برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران دارند. این ابزار مالی به افراد و شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که علاوه بر مدیریت ریسک، از نوسانات قیمت بهره‌برداری کنند. استفاده از قراردادهای آتی به معامله‌گران این فرصت را می‌دهد که بدون نیاز به خرید فیزیکی دارایی، در بازارهای مختلف حضور داشته باشند و از تغییرات قیمت‌ها سود ببرند.

مدیریت ریسک

یکی از بزرگ‌ترین مزایای قراردادهای آتی، توانایی آنها در مدیریت ریسک است. با استفاده از این قراردادها، افراد می‌توانند از تغییرات پیش‌بینی‌نشده قیمت‌ها محافظت کنند و ضررهای خود را کاهش دهند. این ویژگی به‌ویژه برای تولیدکنندگان و شرکت‌های با نیازهای خاص مالی اهمیت زیادی دارد.

دسترسی به فرصت‌های سودآوری

قراردادهای آتی به معامله‌گران این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به داشتن دارایی واقعی، از نوسانات بازار سود ببرند. این امر به آنها اجازه می‌دهد که در بازارهایی با تغییرات قیمت شدید نیز به‌راحتی حضور داشته باشند و از این تغییرات بهره‌برداری کنند.

با توجه به مزایای فوق، قراردادهای آتی یکی از ابزارهای محبوب در بین سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و شرکت‌ها هستند که به‌طور مداوم از آن برای مدیریت پورتفوی‌های خود استفاده می‌کنند.

ریسک‌ها و چالش‌های معاملات فیوچرز

معاملات فیوچرز، همان‌طور که مزایای زیادی دارند، با چالش‌ها و ریسک‌هایی همراه هستند که می‌توانند تأثیرات زیادی بر نتایج سرمایه‌گذاری‌ها داشته باشند. این نوع از معاملات به دلیل استفاده از اهرم مالی و پیش‌بینی قیمت‌ها در آینده، ممکن است با نوسانات شدید و تغییرات ناگهانی در بازار مواجه شوند. به همین دلیل، معامله‌گران باید برای مدیریت این ریسک‌ها آمادگی کامل داشته باشند.

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، ریسک از دست دادن سرمایه است. زیرا استفاده از اهرم مالی در این نوع معاملات می‌تواند به سرعت منجر به ضررهای بزرگ شود. همچنین، تغییرات سریع و غیرمنتظره در بازار می‌تواند موجب شود که پیش‌بینی‌های قبلی اشتباه از آب درآید و خسارات مالی به‌دنبال داشته باشد.

ریسک نقدشوندگی یکی دیگر از مشکلاتی است که در بازار فیوچرز ممکن است پیش بیاید. اگر بازار به اندازه کافی فعال نباشد یا حجم معاملات پایین باشد، ممکن است معامله‌گران نتوانند به‌راحتی موقعیت‌های خود را بسته و از آن خارج شوند.

چالش‌های روانی نیز از دیگر عواملی هستند که در معاملات فیوچرز باید به آن توجه کرد. فشار ناشی از نوسانات بازار و ترس از ضرر می‌تواند تصمیم‌گیری‌های اشتباه را به‌دنبال داشته باشد و موجب زیان شود. مدیریت هیجانات و داشتن استراتژی‌های مشخص برای ورود و خروج از بازار از اهمیت بالایی برخوردار است.

آموزش نحوه انجام معاملات آتی

برای ورود به بازار معاملات آتی و انجام معاملات موفق، آگاهی از روند کلی این نوع معاملات و روش‌های استفاده از ابزارهای مختلف ضروری است. در این بخش، مراحل اولیه برای شروع معاملات آتی و نکات مهمی که باید در نظر داشته باشید، توضیح داده خواهد شد. آشنایی با پلتفرم‌های معاملاتی و نحوه باز کردن و بستن موقعیت‌ها از موارد مهمی هستند که در این فرایند باید به آنها توجه کنید.

1. انتخاب پلتفرم معاملاتی مناسب

اولین گام در شروع معاملات آتی انتخاب یک پلتفرم معتبر و کاربرپسند است. بیشتر بورس‌های معاملات آتی و بروکرها پلتفرم‌هایی ارائه می‌دهند که امکان انجام معاملات آنلاین را برای کاربران فراهم می‌کند. قبل از انتخاب پلتفرم، باید از امکانات آن، کارمزدها، و شرایط و مقررات آن اطمینان حاصل کنید.

2. تحلیل بازار و تعیین استراتژی

برای موفقیت در بازار آتی، باید توانایی تحلیل بازار و پیش‌بینی نوسانات قیمت‌ها را داشته باشید. این تحلیل‌ها می‌توانند بر اساس تحلیل تکنیکال، فاندامنتال یا ترکیبی از هر دو روش باشند. انتخاب استراتژی مناسب به نوع دارایی و زمان‌بندی قرارداد بستگی دارد.

باز کردن موقعیت: بعد از تحلیل بازار و تعیین استراتژی، باید تصمیم بگیرید که چه زمانی و با چه حجمی وارد بازار شوید. در این مرحله، می‌توانید با استفاده از اهرم مالی موقعیت خرید یا فروش را باز کنید.

بستن موقعیت: در پایان مدت زمان قرارداد یا زمانی که پیش‌بینی‌های شما به نتیجه نرسید، باید موقعیت خود را ببندید. این کار می‌تواند از طریق خرید یا فروش معادل قرارداد انجام شود تا از ضررهای احتمالی جلوگیری کنید.

استراتژی‌های موفق در بازار فیوچرز

در بازار فیوچرز، استراتژی‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند به معامله‌گران کمک کنند تا از نوسانات قیمت‌ها بهره‌برداری کنند و ریسک‌های خود را مدیریت نمایند. انتخاب استراتژی مناسب بستگی به شرایط بازار، نوع دارایی و هدف سرمایه‌گذاری دارد. استفاده از استراتژی‌های موثر می‌تواند تفاوت زیادی در نتیجه نهایی معاملات ایجاد کند.

1. استراتژی ترید در روند (Trend Following)

یکی از رایج‌ترین استراتژی‌ها در بازار فیوچرز، ترید در روند است. در این استراتژی، معامله‌گر سعی می‌کند از روند غالب بازار استفاده کند و در همان جهت حرکت قیمت وارد معامله شود. این استراتژی بر این اصل استوار است که قیمت‌ها تمایل دارند در روندهای مشخصی حرکت کنند، بنابراین شناسایی و پیروی از این روندها می‌تواند سودآور باشد.

2. استراتژی خرید و فروش در محدوده (Range Trading)

در این استراتژی، معامله‌گران به دنبال شناسایی سطوح حمایت و مقاومت در بازار می‌گردند. زمانی که قیمت به سطح حمایت نزدیک می‌شود، معامله‌گران خرید انجام می‌دهند و زمانی که به سطح مقاومت می‌رسد، فروش انجام می‌دهند. این استراتژی به‌ویژه در بازارهایی که روند مشخصی ندارند و قیمت در یک بازه خاص نوسان می‌کند، بسیار مفید است.

استفاده از اهرم مالی: در بازار فیوچرز، استفاده از اهرم مالی می‌تواند موجب افزایش سود شود، اما ریسک‌ها را نیز به میزان زیادی بالا می‌برد. بنابراین، مدیریت صحیح ریسک و تعیین حد ضرر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

استراتژی‌های ترکیبی: در بسیاری از موارد، معامله‌گران از ترکیب استراتژی‌های مختلف برای بهبود دقت پیش‌بینی‌های خود استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، ممکن است از تحلیل تکنیکال برای شناسایی نقاط ورود و خروج و از تحلیل فاندامنتال برای ارزیابی شرایط کلی بازار بهره بگیرند.

مقایسه بازار فیوچرز با سایر بازارها

بازارهای مالی مختلف هرکدام ویژگی‌ها و قوانین خاص خود را دارند که معامله‌گران می‌توانند بسته به نیاز و استراتژی‌های خود از آن‌ها استفاده کنند. بازار فیوچرز یکی از این بازارهاست که تفاوت‌های قابل توجهی با سایر بازارهای مالی مانند بازار سهام یا بازار ارزهای دیجیتال دارد. شناخت این تفاوت‌ها به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در انتخاب بازار برای سرمایه‌گذاری و انجام معاملات خود اتخاذ کنند.

1. تفاوت بازار فیوچرز و بازار سهام

بازار سهام به خرید و فروش سهام شرکت‌ها اختصاص دارد، در حالی که در بازار فیوچرز، معامله‌گران بر روی تغییرات قیمت کالاها، ارزها یا حتی شاخص‌های مالی در آینده شرط‌بندی می‌کنند. یکی از تفاوت‌های مهم این دو بازار در نحوه انجام معاملات است. در بازار سهام، شما تنها زمانی می‌توانید سود کنید که قیمت سهام خریداری‌شده افزایش یابد، اما در بازار فیوچرز، امکان سود از افزایش یا کاهش قیمت‌ها وجود دارد.

2. مقایسه بازار فیوچرز و بازار ارزهای دیجیتال

بازار ارزهای دیجیتال، به ویژه بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال، در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. این بازار برخلاف بازار فیوچرز، فاقد قراردادهای آتی برای پیش‌بینی تغییرات قیمت‌ها در آینده است. بازار ارزهای دیجیتال بیشتر بر اساس عرضه و تقاضا عمل می‌کند، در حالی که در بازار فیوچرز، قیمت‌ها بر اساس قراردادهای آینده پیش‌بینی می‌شوند. همچنین، در بازار فیوچرز امکان استفاده از اهرم مالی برای افزایش سود وجود دارد، که در بازار ارزهای دیجیتال هم ممکن است، اما محدودیت‌های خاص خود را دارد.

نکته کلیدی: یکی از ویژگی‌های برجسته بازار فیوچرز، وجود اهرم مالی است که در بازار سهام و ارزهای دیجیتال ممکن است با محدودیت‌های بیشتری همراه باشد. این امر باعث می‌شود که بازار فیوچرز برای معامله‌گرانی که می‌خواهند از نوسانات قیمت‌ها بهره‌برداری کنند، گزینه جذاب‌تری باشد.

جمع‌بندی: هر کدام از بازارهای مالی ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند و بسته به استراتژی‌های مختلف، می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری و معاملات باشند. آگاهی از تفاوت‌ها و شباهت‌های این بازارها می‌تواند به معامله‌گران در انتخاب بهترین ابزار برای مدیریت ریسک و کسب سود کمک کند.